MULTIPLE SKLEROZ (MS)

Multipl skleroz, kısa adıyla MS beyni ve omuriliği etkileyen; çift görme veya az görme, kol veya bacaklarda güçsüzlük, duyu eksikliği, konuşma bozukluğu ve denge sorunları gibi çok çeşitli semptomlara neden olabilen bir durumdur. Bazen hafif, bazen de ciddi düzeyde engelliliğe neden olabilen yaşam boyu süren bir durumdur. Çoğu durumda semptomları tedavi etmek mümkündür. Her yaşta gelişebilmesine rağmen en sık 20’li, 30’lu ve 40’lı yaşlardaki kişilerde teşhis edilir. Kadınlarda erkeklere göre yaklaşık 2 ila 3 kat daha sık görülür. Multipl Skleroz (MS) genç insanlarda nörolojik nedenli engelliliklerde birinci sırayı almaktadır. Erken müdahale ve uygun tedavi ile günümüzde MS hastalarının çoğu yaşamını önemli bir kısıtlama olmadan sürdürebilir. Buna karşılık erken dönemde tedavi edilmeyen hastaların bir kısmı koltuk değneği, tekerlekli sandalye ve hatta yatağa bağımlı hale gelebilir.  Hastalığa bağlı engellilik durumu zaman içinde artabilir ancak hastalığın gidişatı ve belirtileri her hasta için farklıdır.

MS, bireyin akıl sağlığını etkilemez ancak bazı hastalarda konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık gibi bilişsel bozulmalara yol açabilir. Stres yönetimi, dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları, D vitamini alımı, egzersiz ve günümüzün tedavi yöntemleri ile hastaların işlevleri olabildiğince korunabilmekte ve yaşam kalitesi arttırılabilmektedir.

MS ve GÜNLÜK YAŞAM

Az ya da çok belli oranda motor becerileri kısıtlanmış MS’li kişiler günlük yaşamda karşılaştıkları zorluklarla başa çıkmak için pek çok yardımcı araç kullanabilirler. Örneğin mutfakta daha hafif tencere ve tavalar, kavanoz ve konserveleri açmak için elektrikli açacaklar, banyoda uygun yerlere yerleştirilmiş tutunma barları, baston, koltuk değneği gibi yürüme yardımcıları, basılı materyalleri okurken basit bir büyüteç, kalem tutmayı kolaylaştıran köpükler, ayarlanabilir kolçaklı sandalyeler, kol destekleri vb. pek çok yardımcı çözümü kullanabilirler.

HAFIZA – OKUMA/YAZMA – KONUŞMA

MS’li kişilerin birçoğunda hafıza ve konsantrasyonla ilgili sorunlar da görülebilmektedir. Bilgisayar ve akıllı telefonlardaki takvim uygulaması önemli randevuları veya günlük görevleri hatırlatmak için yardımcı olabilir. Yine bu cihazlardaki “Not” işlevi alışveriş ve yapılacaklar listesi için kullanılabilir.

Konuşma bozukluğu yaşayan MS hastaları metni sese çeviren uygulamalarla daha açık ve anlaşılır bir konuşma ile iletişim kurmaya devam edebilirler.

Okuma gerektiren işler için en ideali bir bilgisayar kullanmak olacaktır. Görme sorunları için daha büyük bir monitör kullanmanın faydası olabilir. Ekran çözünürlüğü MS’li kullanıcıya göre ayarlanabilir. Bilgisayar ortamında yazı ve görselleri büyütmek için işletim sistemindeki veya web tarayıcısındaki büyüteç (zoom) özelliğinden yararlanılabilir. Bilgisayar ekranındakileri sesli bir şekilde okuyan ekran okuyucular kullanılabilir.

Yazma gerektiren işler için en ideali elbette yine bir bilgisayar kullanmak olacaktır, ancak standart bilgisayar faresi ve klavyesi ile yazmak zorlayıcı olabilir. Bunlar yerine farklı bir erişim metodu kullanılması işleri oldukça kolaylaştırılabilir. Örneğin; daha büyük tuşları olan bir klavye, dokunmatik tabletler, joistik, iztopu veya jiroskopik fareler gibi pek çok farklı yardımcı teknolojilerden kişiye uygun olanlar tercih edilebilir. Bilgisayar kontrolü için ayrıca ses tanıma programları da yardımcı olabilir.

Farklı ihtiyaçlara sahip MS hastaları birbirinden farklı fare çeşitleri ile bilgisayara erişebilir > Fareler 

TEKNOLOJİ İŞLERİ KOLAYLAŞTIRIR

Yardımcı teknolojilerin sağladığı bilgisayar erişimi Akıllı Ev Otomasyonları ile birlikte çalışarak, Akıllı Ev Sistemleri kullanımını da MS’li kişiler için mümkün kılar. Akıllı Ev Sistemleri ile ışıkları açıp kapamak, güvenlik kameralarını izlemek, bahçedeki çimleri sulama sistemini etkinleştirmek, termostatları ayarlayabilmek, kapıları kilitlemek ve kilidini açabilmek mümkündür.

Yine uygun yardımcı teknoloji uygulamaları ve cihazları ile kişinin bulunduğu ortamdaki TV, klima, müzik çalar, başucu lambası gibi daha pek çok aleti bilgisayar veya cep telefonu üzerinden kontrol etmesi mümkündür.

Çevresel Kontrol Birimleri ve ev otomasyon teknolojisi MS’li kişilere kazandırdığı bağımsızlık ile yaşam kalitesini arttırır. Her geçen gün hayatımıza daha da hızlı nüfuz eden “teknoloji” fiziksel engelli kişiler için hayatı kolaylaştırarak başkalarına bağımlı olma düzeyini azaltır.

Akıllı Ev sistemine gerek olmadan çevrenizdeki cihazları nasıl kontrol edebileceğinizi öğrenin. > Kumandalar